حادثه ناشی از کار در ایران سالانه منجر به مرگ یا ازبین‌رفتن سلامت جسمانی افراد زیادی میشود و به‌نوعی بعد از تصادف رانندگی در مرتبه دوم عامل مرگ‌ومیر به شمار می‌رود.
ازاین‌رو آموزش مسائل ایمنی به کارگران و کارفرمایان جهت جلوگیری از بروز این حوادث ضروری است.
-حادثه‌ی ناشی از کار چیست؟
طبق بند 8 ماده 2 قانون تأمین اجتماعی حادثه :
عبارت است از اتفاق پیش بینی نشده ای در اثر تاثیر عامل یا عوامل خارجی روی میدهد و منجر به بروز صدمات اساسی به جسم یا روان بیمه پذیر میگردد.
در ماده 60 همین قانون حادثه ناشی از کار را حادثه در هنگام انجام وظیفه و به سبب ان برای بیمه پذیر تعریف کرده است
هدف قانون گذار از حین انجام وظیقه، تمام ساعاتی است که کارگر در محل کار مشغول به کار میباشد
یا به دستور کارفرما در خارج از محل کار درحال فعالیت دیگری میباشد.
ساعات عادی تردد کارگر به محل کار و برگشت به منزل نیز جزء اوقات انجام کار محسوب میشود.
مسئولیت کیفری حوادث هنگام از کار با کیست؟
مطابق ماده 91 قانون کار کارفرمایان و مسوولان کلیه واحدهای موضوع ماده 85 این قانون مکلفند براساس مصوبات شورای عالی حفاظت فنی برای تأمین حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار، وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار آنان قرار دهند
و چگونگی کاربرد وسایل فوقالذکر را به آنان بیاموزند و در خصوص رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی نظارت نمایند. افراد مذکور نیز ملزم به استفاده و نگهداری از وسایل حفاظتی و بهداشتی فردی و اجرای دستورالعملهای مربوط کارگاه می‌باشند.
اصولاَ پس از بروز حادثه ناشی از کار بازرسان اداره کار جهت بازدید و اعلام تقصیر به محل حادثه مراجعه و در مورد سانحه نظر اولیه خودشان را اعلام میکنند و درصورتی که اتفاق پدید آمده بدلیل عدم رعایت مقررات ایمنی و مقررات مربوطه توسط کارفرما باشد،نظر خود را راجع به میزان مسئولیت کارفرما در بروز حادثه ثبت و به مراجع قضایی اعلام میکنند.
وظایف کارفرما در مقابل کارگران جهت پیشگیری از بروز حوادث در محل کار :
- ابزار و امکانات لازم را تهیه و دراختیار آنان قرار دهد.
- نحوه استفاده از وسایل و تجهیزات کارگاه به آنان بیاموزند.
- در خصوص رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی توسط کارگران نظارت نمایند و راهنمایی های لازم را به آنان ارائه دهد.
اما متاسفانه اغلب کارفرمایان از عمل به دو وظیقه قانونی فوق الاشاره کوتاهی میکنند و صرفاَ با تهیه و در اختیار قراردادن وسایل و امکانات لازم، وظیقه ذاتی خود را در مقابل کارگران نادیده میگیرند که همین امر موجب بروز حوادث میگردد.
مسئولیت قانونی کارفرمایان در برابر اتفاق هنگام کار:
مسؤولیت اجرای مقررات و ضوابط فنی و بهداشت کار برعهده کارفرما یا مسؤولین واحدهای موضوع ذکر شده در ماده 85 این قانون خواهد بود.
هرگاه بر اثر عدم رعایت مقررات مذکور از سوی کارفرما یا مسؤولین واحد، حادثه حین کار رخ دهد، شخص کارفرما یا مسؤول مذکور از نظر کیفری و حقوقی و نیز مجازات های مندرج در این قانون مسؤول است.
و طبق تبصره 2 همین قانون درصورتی که کارفرما یا مسئولین محل کار تمامی وسایل و امکانات و ابزار لازم را در اختیار کارگر قرار داده باشند ولی کارگر علیرغم آموزش های فنی لازم و تذکرات کارفرما و بدون توجه به این موراد از این وسایل استفاده و بی احتیاطی نماید که منتهی به بروز حادثه گردد در این شرایط هیچگونه مسئولیتی متوجه کارفرما نخواهد بود.
قانونگذار در جهت حمایت از قشر کارگر و پیشگیری از بروز حوادث ناشی از کار و در ماده 87 قانون کار اشخاص واجد شرایط متقاضی احداث کارگاه را ملزم به تهیه و تدوین برنامه و نقشه های ساختمانی مطابق با دستورالعمل های قانونی در زمینه حافظت فنی وبهداشت کار و ارائه آن به وزارت کار و امور اجتماعی جهت نظارت و تأئید نموده است و وزارتخانه مذکور نیز میبایست ظرف مدت یک ماه نظر خود را در زمین اجازه احداث کارگاه اعلام نماید.
کارفرما پس از حوادث ناشی از کار چه وظایفی دارد؟
- 1) اقدامات اولیه‌ی لازم را برای جلوگیری از تشدید وضع حادثه به عمل آورد.
- 2) به استناد تبصره ماده 95 قانون کار کارفرما یا مسئولان واحدهای موضوع ماده ۸۵ قانون کار موظفند کلیه حوادث ناشی از کار را در دفتر ویژه‌ای که فرم آن از طریق وزارت کار و امور اجتماعی اعلام میگردد ثبت و مراتب را سریعاً به صورت کتبی به اطلاع اداره کار و امور اجتماعی محل برسانند
- 3) به استناد ماده 9 آئین نامه حفاظتی کارگاه‌های ساختمانی و ماده 65 قانون تامین اجتماعی، کارفرما باید وقوع هر گونه حادثه ناشی از کار را ظرف مدت سه روز اداری به شعبه صندوق تامین اجتماعی محل اطلاع دهد و نسبت به تکمیل و ارائه فرم ویژه حادثه اقدام نماید.
درچه صورتی کارفرما در بروز حادثه از کار مقصر میباشد؟
1.تقصیر در استخدام نیروی غیرمتخصص در مشاغل و جایگاهی که نیاز به تخصص ویژه دارد.بطور مثال استخدام و به کارگیری افراد زیر 15 سال ممنوع و در صورت استخدام و بروز حادثه صرف نظر از بی احتیاطی کارگر،کارفرما مسئولیت دارد.
2.تقصیر در تامین تجهیزات و امکانات لازم برای کار : بطور مثال ابزار کار نامناسب و ناایمن را تهیه و در اختیار کارگر گذاشته است.
3.تقصیر در نظارت: کارفرما نظارت کافی و لازم را بر کارگر و فعالیت وی نداشته باشد.
اگر ثابت شود کارفرما تمام اقدامات لازم را انجام داده است و کارگر جوانب احتیاط را رعایت نکرده و بی احتیاطی نموده و مقصر است تنها به همان میزان که بیمه است خسارت جبران میشود،
اگر بر اساس نظر بازرسان اداره کار و کارشناس دادگستری تقصیر کارفرما نیز در بروز حادثه ثابت شود علاوه بر مبلغ بیمه، دیه و همین طور مجازات‌های پیش بینی شده نیز در انتظار کارفرما خواهد بود.
- وفق تبصره 3 ماده‌ی 295 قانون مجازات اسلامی:
- اگر بر اثر اتفاق حین کار قتل و ضرب و جرحی به کارگر وارد آید که اگر مقررات مربوطه رعایت می‌شد این اتفاق نمی‌افتاد قتل، ضرب و جرح در حکم شبه عمد خواهد بود
- در این صورت باید دیه پرداخت شود و البته بنا به سایر شرایط و میزان تقصیر امکان محکومیت به حبس نیز برای کارفرمای متخلف وجود دارد.
- مطابق ماده 66 قانون بیمه ی اجتماعی نیز اگر ثابت شود وقوع حوادث ناشی از کار مستقیما ناشی از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و بروز بیماری ناشی از عدم رعایت مقررات بهداشتی و احتیاط لازم از طرف کارفرما یا نمایندگان او بوده است سازمان تامین خدمات درمانی و سازمان تامین اجتماعی هزینه‌های مربوط به معالجه و غرامات و مستمری ها و غیره را پرداخته و از کارفرما مطالبه و وصول خواهد نمود.
بر اساس ماده 66 قانون بیمه اجتماعی اگر اثبات گردد علت بروز حادثه ناشی از کار، عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و الزامات مرتبط با مقررات بهداشتی و بی احتیاطی کارفرما نسبت به این موارد باشد،سازمان تأمین اجتماعی هزینه هایی که بابت معالجه و درمان و غرامت کارگر پرداخت کرده است را از کارفرمای متخلف وصول خواهد نمود.
اقدامات لازم پس از حوادث ناشی از کار
- حادثه‌دیده یا اولیای دم اقدام به طرح شکایت نزد مرجع قضایی می‌کند
- شکایت پس از ثبت به مقام قضایی ارجاع میگردد
- حادثه‌دیده یا اولیای دم به دستور مقام قضایی جهت تشکیل پرونده و دریافت نظریه بازرس اداره کار به کلانتری محل وقوع جرم مراجعه میکنند.
- پس از دریافت نامه از کلانتری جهت ارائه مدارک و ادله به واحد بازرسی اداره کار مراجعه می‌کند.
- بازرس اداره کل پس از بررسی‌های لازم از صحنه وقوع جرم و سایر مستندات نظریه خود را تکمیل و به کلانتری یا مقام قضایی تحویل میدهد.
- نظریه به طرفین پرونده ابلاغ میشود تا در صورت داشتن دلیل موجه به آن اعتراض نمایند.
در صورت ورود غیرمجاز افراد متفرقه به کارگاه مقصر چه کسی است؟
بر اساس ماده 10 آیین‌نامه حفاظتی کارگاه‌های ساختمانی، ساختمانی که کارگاه کار در آن واقع است باید کاملاً محصور و ایمن باشد تا افراد غیر متفرقه امکان ورود به داخل آن را نداشته باشند.
علاوه‌برآن تابلو و علائم هشداردهنده نیز باید در اطراف ساختمان نصب شده باشد.
در چه صورتی کارفرما در هنگام حوادث ناشی از کار مقصر نیست؟
به‌موجب ماده 85 قانون کار چنانچه کارفرما یا مدیران برای حفاظت فنی و بهداشت‌کار وسایل و امکانات لازم را در اختیار کارگر قرار داده باشند و کارگر با وجود آموزش‌های لازم و تذکرات قبلی بدون توجه به دستورالعمل و مقررات موجود از آن‌ها استفاده ننماید و همین عامل از علل بروز حادثه باشد کارفرما دراین‌خصوص مسئولیتی نخواهد داشت.
مشاوره با وکیل حادثه ناشی از کار
دفتر وکالت رسول خیابانی متشکل از بهترین وکیل کیفری و مجرب که تخصص و دانش بالا در زمینه پرونده‌های کیفری دارند و تا کنون چندین پرونده حادثه ناشی از کار را با موفقیت به نتیجه رساندند آماده ارائه مشاوره و وکالت شما را در پرونده حوادث هنگام کار دارد
